Động đất là gì?

Cho đến tận bây giờ-thời kì của nền văn minh và hiện đại, dù con người đã đạt những bước tiến dài trong khoa học và kĩ thuật thì vẫn chưa thể thoát khỏi sức mạnh của tự nhiên. Và minh chứng không thể chối cãi, đó chính là thảm hoạ vừa xảy ra ngày 26/12/2004 tại vùng biển ấn độ dương gần vịnh Belgan đã gây ra thiệt hạI lớn từ trước đến nay về người và của. nguyên nhân chính là trận động đất mạnh và gây ra sóng thần tràn vào đất liền.

Vậy động đất là gì? Tại sao nó nguy hiểm như vậy?

Trước hết ta phải biết rằng động đất thường phát sinh trong những vùng không bền của vỏ trái đất. Nguyên nhân của nó là do những chuyển động bất thình lình bên trong lòng đất. khi bộ phận nào đó bên trong vỏ trái đất, do lực lượng bốn xung quanh tăng lên mà bị vặn cong cho đến lúc không chịu được nữa thì xảy ra động đất.Sóng chấn động chuyển đến mặt đất, mặt đất sẽ bị rung động, khi nghiêm trọng có thể dẫn tới tai hoạ. người ta nhận thấy có những cuộc động đất không gây thiệt hại nào cả. nhưng cũng có nhiều cuộc động đất rất khủng khiếp, làm sụp đổ cả toà nhà vĩ đại và giết nhiều sinh mạng.

Khi động đất xảy ra, khởi đầu người ta nghe thấy những tiếng động ở dưới đất nghe vang dội như sấm. tiếp đó đất bỗng nhiên rung chuyển và chuyển động theo nhiều cách:

Chuyển động thẳng: bàn, ghế, tủ, giường, nhà cửa và mọi thứ bị bắn tung lên. Tuy nhiên đây lại là hiện tượng rất hiếm thấy.
Chuyển động nằm ngang: vách tường, cột đèn điện, cây cối nằm xuống theo cùng một phương, rồi lại đứng dậy.
Chuyển động gợn sóng: mặt đất uốn éo như những gợn sóng, đường xe lửa trở nên ngoằn ngoèo.
Chuyển động xoay tròn: là do sự phốI hợp của ba chuyển động trên: các cột trụ, bức tường bị xoay tròn nhưng vẫn còn thẳng đứng.sau đó, mặt đất trở lại yên lặng nhưng ta vẫn nghe thấy những chấn động phụ tiếp diễn trong thời gian dài.
Việc xác định ‘’ độ động đất’’ lấy cảm giác hoặc thiệt hại lớn nhỏ làm căn cứ cụ thể:

Ø Độ rung là 0(vô cảm): thân người không có cảm giác, nhưng địa chấn kế ghi được.

Ø Độ rung là 1 (động đất nhỏ) người ngồi yên trong nhà hoặc người để ý có thể cảm thấy.

Ø Độ rung là 2 (động đất nhẹ) phần lớn người đều cảm thấy được, cửa sổ rung nhè nhẹ.

Ø Độ rung là 3 (động đất yếu) nhà cửa rung động, của sổ phát ra tiếng kêu lớn, bóng điện, nước trong chậu đung đưa sóng sánh.

Ø Độ rung là 4 (động đất mạnh) nhà cửa rung mạnh, nước trong chậu tràn ra, người đi đường cảm thấy mặt đất lay động.

Ø Độ rung là 5 (động đất mạnh) tường xuất hện vết nứt, tường đá, đường đi sụp đổ.

Ø Độ rung là 6 (động đất lớn) có lúc nhà đổ sụp, mặt đất có vết nứt, ngườI không thể đứng nổi.

Ø Độ rung là 7 (động đất rất lớn) hầu hết nhà cửa đều sụp đổ, núi lỏ đất nứt, hình thanh đứt gãy địa tầng

Như đã đề cập ở đầu bài, thì động đất còn là một nguyên nhân gây ra sóng thần. Khi xảy ra động đất ở trong lòng đại dương, sức địa chấn đẩy khối nước khổng lồ lên cao. Trong khoảng mấy trăm km2 khối nước bị đẩy lên cao rồi rơi xuống, tạo ra những đợt sóng lớn tràn qua các đạI dương rồi đổ bộ vào đất liền. đôi khi động đất còn khiến núi lửa hoạt động, thậm chí là những núi lửa đã tắt từ lâu. Do lòng đất bị nứt ra tạo cơ hội cho nhũng dòng magma phun trào. Những hiện tượng này khikết hợp với nhau sẽ tạo ra những tai hoạ không lường.

Ở nước ta những trận động đất dữ dội làm đổ nhà cửa ở các thành phố xảy ra rất hiếm. Nhưng hiện tượng đó thường xuyên xảy ra ở nhiều nơi trên trái dất như nhật bản,indonesia, nam mỹ và trung quốc. theo những tài liệu ghi được, trên thế giới trung bình mỗi ngày xảy ra khoảng 300 trện động đất lớn và nhỏ. Trận động đất mạnh nhất mà người ta đã đo được là trận động đất ở chile ngày 22/5/1960 và trận động đát ở Alaska ngày 28/3/1964 đã mạnh lên tới 8,5 độ richter. Nạn nhân của các trận động đất cũng không phảI là ít. Đã có 830000 người chết trong trận động đất kéo dài ở nhũng tỉnh Shenti, Shanti và Hồ Nam của Trung Quốc năm 1556. cũng ở Trung Quốc ngày 27/7/1976, lúc 3 giờ sáng, một trận động đất 7,9 độ richter làm chết 750000 người. động đất cũng xảy ra rất thường xuyên ở Nhật Bản. ngày 1/9/1923, trận động đất 8,5 độ richter xảy ra bất ngờ làm chết142807 người và làm đáy biển ở vịnh Sagami sụt xuống 400 m. và gần đây nhất, một trận động đất kết hợp với sóng thần ngày 26/12/2004 đã xảy ra trên diện rộng: Maldives,Srilanka, ấn Độ, Thái Lan, Indonêxia,…khiến trên 155000 người tử vong, và hàng triệu ngườI rơi vào tình trạng khốn khó.

Vì động đất xảy ra rất bất ngờ cũng như tính chất nguy hiểm của nó, trong khi chúng ta không thể làm gì để ngăn chặn nó, nên cách duy nhất để đối phó là làm sao để giảm đến mức tối đa thiệt hại mà động đất gây nên. ở những nước như Nhật Bản, người ta xây dựng nhà cửa bằng các loại vật liệu nhẹ, bền dẻo, có thể chịu được những rung động mạnh. Người ta cũng tiếp tục nghiên cứu những quy luật của động đất để dự báo chính xác, kịp thời có biện pháp di dân ra khỏi vùng nguy hiểm, tránh những thiệt hại về người và của. Có lẽ không bao giờ chúng ta có thể thoát khỏi quy luật tự nhiên cũng như điều khiển nó, nhưng chúng ta cũng hi vọng rằng những thảm hoạ đáng tiếc như vừa qua sẽ không còn xảy ra nữa.